آنچه در این مطلب می خوانید
کیوی گیاهی است از خانواده اکتینیدیاسه (Actinidiaceae) است. این گیاه بسیار پررشد و رونده است و برای ایستایی نیاز به قیم دارد. کیوی گیاهی دوپایه می باشد. گل ها در شاخه ایجاد می شود و به رنگ کرم باشند. کیوی دارای ریشه های سطحی بوده و نیمی از ریشه ها در عمق 30 سانتی متری قرار دارند. میوه ی کیوی بلند و سیلندری شکل می باشد. بیش از 61 گونه و 1000 نوع از کیوی شناسایی شد ولی تنها دو گونه آن اقتصادی و تجاری هستند. این گیاه دچار بیماری ها و آفات مهمی می شوند که در این مقاله به آن میپردازیم. همچنین
در ایران کیوی در استان های مازندران، گیلان و گلستان کشت می شود و سطح کشت این محصول بالغ بر 12 هزار هکتار در می باشد. در این مقاله سعی بر آن است تا به نکات مهم در کنترل آفات و بیماری های این محصول اقتصادی اشاره شود.
بیماری ها و آفات کیوی
تریپس گلخانه
حشرات ماده بالغ تریپس گلخانه از طریق شکافتن نسج برگ های کیوی درون بافت میوه و برگ تخم ریزی می کند. پوره های سن یک پس از خروج در سطح برگ و با خرطوم خود از نسج بافت تغذیه کرده و شیره گیاهی را می مکد. تغذیه پوره ها و حشره کامل باعث نقره ای شدن سطح برگ ها شده و نقاط سیاه رنگی نیز در سطح دیده می شود که مربوط به فضولات حشره می باشد. خسارت تریپس از سمت دمبرگ به سمت رگبرگ اصلی و فرعی است و در جمعیت بالای آفت کل سطح برگ را می پوشاند. در این آفت بیشترین میزان آسیب مربوط به حشره بالغ می باشد.
برای کنترل آفت انجام هرس زمستانه و تابستانه، مبارزه با علف های هرز، بازدید درختان کیوی به ویژه از نیمه دوم خرداد به صورت هفتگی، در صورت طغیان آفت سمپاشی شیمیایی توصیه می شود.
شپشک توت Pseudaulacaspis pentagona
مهم ترین آفت درختان کیوی بوده و جزو حشرات سپردار می باشد. این آفت با تغذیه از شیره گیاهی موجب ضعف، پژمردگی، ریزش برگ ها و در نهایت خشکیدگی درخت ها می شود. شپشک توت در ایران دارای 3 تا 4 نسل در سال است.
با توجه به آب و هوای شمال ایران نسل اول در اردیبهشت، نسل دوم در تیر، نسل سوم در شهریور و در صورت گرم شدن هوا نسل چهارم در اواخر آبان تشکیل می شود. برای مبارزه باید فاصله کاشت درخت ها کمتر از 4 یا 5 متر نباشد. همچنین هرس زمستانه به شکلی باشد که فاصله شاخه ها در دو طرف بازوهای اصلی درخت حداقل 20 تا 40 سانتی متر باشد. در هرس زمستانه شاخه های بیمار به شپشک حذف و به بیرون باغ انتقال یابد و معدوم شوند.
رطوبت بیش از حد باعث طغیان آفت می شود و تنظیم دوره آبیاری اهمیت دارد. مبارزه شیمیایی به دلیل سپر سختی که بر روی شپشک وجود دارد و همچنین چند میزبانه بودن آفت، دشوارمی باشد . از این رو باید از سمپاشی زمستانه بلافاصله بعد از هرس کیوی با روغن و یکی از سموم رایج انجام شود. در بهار مناسبترین زمان سمپاشی هنگامی است که حداکثر پوره های سن یک از تخم خارج شده و روی شاخه حرکت می کنند.
زنجرک Orsanga japonicus
پوره این آفت دارای رشته های بلند سفید رنگ در اطراف بدن خود هستند. تغذیه آفت از شیره گیاهی باعث ترشح عسلک که باعث حالت چسبندگی و خیسی در درختان می شود. این عسلک ها امکان افزایش رشد قارچ فوماژین دوده می شود. به علت چند میزبانه بودن آفت کنترل به وسیله سموم شیمیایی دشوار بوده و بهتر است روش های دیگر مانند استفاده از حشره کش BT مورد استفاده قرار گیرند.
کرم سفید ریشه
تخم این آفت در سطح زمین و بیش تر در شکاف و ترک های خاک گذاشته می شود. دوره پورگی 2 تا 3 سال و در داخل خاک است. زمستان گذرانی آفت به شکل سنین مختلف پورگی در عمق 50 تا 60 سانتی متری خاک است. حشرات کامل در ماه های اخر بهار و اوایل تابستان مشاهده می شوند. حشرات کامل نیز در شب پرواز کرده و به نور جلب می شوند . خسارت این آفت مربوط به تغذیه پوره هایی است که از ریشه های نازک در سطوح بالاتر از چوب ریشه گیاه ، تغذیه میکنند و منجربه زوال ناگهانی درخت میشود.
تغذیه پوره ها باعث قطع جریان شیره گیاهی می شود. علائم خسارت شامل ضعف عمومی درخت، توقف رشد شاخه های جدید و علائمی شبیه کم آبی و خشک شدن درخت مشاهده می شود.
برای کنترل این آفت خطرناک باید از تلفیق از روش های مختلف مبارزه استفاده کرد. با استفاده از تله های نوری می توان حشرات کامل را جمع آوری کرد. استفاده از شخم سطحی نیز از روش های مبارزه است که البته در درختان کیوی به علت سطحی بودن ریشه درخت باید با دقت انجام شود. برای مبارزه شیمیایی سه هفته پس از ظهور حشرات کامل برای از بین بردن پوره های کوچک پس از شخم سطحی سایه انداز محلول سمی پای درخت پخش شود. سه تا 5 روز پس از سم پاشی آبیاری سبک انجام شود. انجام سم پاشی تا سه سال برای از بین بردن کل پوره ها مصرف شود.
مگس میوه مدیترانه
این آفت یکی از مهم ترین آفت در باغات میوه می باشد. خسارت این آفات به باغات کیوی نیز قابل توجه می باشد. پوره سنین مختلف مگس میوه مدیترانه ای از گوشت میوه کیوی استفاده می کنند. زخم ایجاد شذه توسط تخم ریز حشره نیز به محلی برای ورود پاتوژن های بیماری زا عمل می کند. همچنین لهیدگی و پوسیدگی میوه نیز در اثر خسارت آفت دیده می شود. زمستانگذرانی آفت در مناطق معتدل به صورت شفیره در خاک پای درخت ها و در مناطق گرمسیری به صورت های مختلف رشدی است.
برای کنترل آفت از تلفیق روش های مکانیکی، زراعی، شکار انبوه و کنترل شیمیایی استفاده می شود. جمع آوری میوه های بیمار و معدوم کردن آنها به کنترل جمعیت آفت کمک می کند. از جلب کننده های تغذیه ای و یا فرمونی برای جلب و شکار حشرات بالغ استفاده می شود. برای مبارزه شیمیایی نیز می توان از ترکیب پروتئین هیدرولیزات (به عنوان طعمه پاشی) و مالاتیون 2 در هزار استفاده کرد.
مطالعه بیشتر ” برنامه کود دهی و تغذیه تخصصی کیوی “
بیماری های مهم درختان کیوی
پوسیدگی ریشه و طوقه ناشی از فیتوفترا
یکی از بیماری و آفات کیوی که بیشتر در باغات شمال کشور مشاهده می شود، پوسیدگی ریشه و طوقه از فیتوفترا می باشد. در شالیزارهای با خاک رسی و فاقد زهکش مناسب که به باغ کیوی تبدیل می شوند شدت بیماری بیشتر است. عامل بیماریزا موجب زرد و قهوه ای شدن برگ ها و در نهایت ریزش آنها می گردد. شاخه ها خشک می شوند و در تاک های بیمار کاهش رشد و کوتولگی نیز مشاهده می شود. آلودگی از ریشه یا طوقه شروع خواهد شد و به سمت تنه گسترده می شود. پوست طوقه پوسیده میشود و چوب زیر آن قهوه ای رنگ و خشک می شود. کم کم پوسیدگی طوقه دورتادور درخت را فرا میگیرد واز شدت بیماری درخت کاملا خشک می شود. در درختان کیوی اولین علایم آلودگی در بهار و به صورت زردی و پژمردگی مشاهده می شود. گرمای هوا موجب تشدید علایم بیماری میگردد.
راهکار های مبارزه با بیماری های گیاه کیوی
اصلاح روش آبیاری به نحوی که قسمت طوقه درخت خیس نشود.
.ایجاد زهکشی در باغ.
اصلاح بافت خاک و استفاده از مواد آلی برای کاهش میزان آهکی بودن خاک.
ضدعفونی کردن نهال ها در هنگام کاشت با قارچ کش
ضدعفونی محل طوقه بیمار با بردوفیکس
موارد بالا از روش های موثر در کنترل بیماری هستند
کپک خاکستری کیوی
کپک خاکستری کیوی مهم ترین بیماری پس از برداشت که در سردخانه بروز می کند می باشد. شروع بیماری در بهار با آلودگی گلبرگ ها و پرچم ها در هنگام گلدهی آغاز می شود. این آلودگی در طی فصل باعث آلودگی میوه می شود. با آغاز نرم شدن میوه در انبار، بیماری علائم خود را بر روی میوه نشان می دهد و موجب پوسیدگی می شود. آلودگی ثانویه نیز در انبار، با سرایت عامل بیماری از میوه های ناقل به سالم صورت می گیرد. نگهداری میوه در سردخانه اگرچه باعث کاهش شدت آلودگی می شود ولی به طور کامل باعث توقف بیمای نخواهد شد.
علائم شامل شروع آلودگی از محل اتصال دم میوه به میوه، تغییر رنگ و تیره شدن پوست میوه از محل دم میوه به سمت گلگاه، تیرگی رنگ و آبکی شدن گوشت میوه که در مقطع طولی میوه مشخص است. محل آلودگی پس از مدتی به رنگ خاکستری و رشته های میسیلیوم سفید رنگ بر روی آن ظاهر می شود. برای جلوگیری از خسارت و کاهش سرایت بیماری بهتراست از جعبه های سالم و پلاستکی برای انبار کردن میوه ها استفاده شود. بقایای میوه پس از برداشت از سطح باغ و درختان حذف شود. هرس زمستانه و تابستانه نیز برای افزایش تهویه درختان صورت گیرد. در باغ های با شدت آلودگی بالا سمپاشی با قارچ کش های مناسب ده روز قبل از برداشت توصیه می شود.
پوسیدگی میوه رسیده
این بیماری در زمان رسیدن میوه و انبارداری ایجاد می شود. علایم شامل لکه های گرد و کمی فرورفته می باشد. سطح برگ بدون ترک خوردگی ولی داخل میوه لکه رنگ پریده قهوه ای با حاشیه سبز رنگ و نرم و آبکی می باشد. برای مبارزه باید در زمان گلدهی از قارچ کش های توصیه شده استفاده کرد. همچنین مبارزه با آفات مکنده نیز ضروری است.
انواع لکه برگی کیوی
لکه برگی توسط قارچ های مختلف ایجاد میشود. جنس های کلتوتریکم ، آلترناریا، بوتریتیس و فوموپسی می تواند باعث ایجاد لکه های زرد و بافت مردگی در سطح برگ شوند. بدین ترتیب سطح سبز فتوسنتز کننده کاهش پیدا کرده و محصول دچار خسارت می گردد.
بیماری لکه برگی بیشتر در شهریور و پاییز و پس از بارندگی ایجاد میشوند. برای کاهش خسارت می توان از کودهای پتاسیمی و کلسیمی که موجب افزایش ضخامت برگ می شود استفاده کرد . در خسارت شدید باید از قارچ کش های پیشنهادی استفاده نمود.
گال طوقه کیوی
این بیماری توسط باکتری اگروباکتریوم ایجاد می شود. عامل بیماری از طریق زخم های روی قسمت های پایینی وارد گیاه میشود و به طوقه و ریشه حمله می کند و موجب ایجاد گال هایی با اندازه مختلف در قسمت ریشه و طوقه می شود. همچنین عامل بیماری باعث کاهش رشد، کوچکی اندازه برگ ها، کاهش رشد ریشه ها و کاهش کیفیت محصول می گردد. برای مبارزه هرس شاخه های بیمار، تراشیدن گال های موجود و سم پاشی با بردوفیکس پیشنهاد میشود.
بلایت باکتریایی کیوی
این بیماری از مهم ترین بیماری و آفات کیوی بوده و در هوای خنک و رطوبت بالا آسیب فراوان وارد می کند. عامل بیماری باعث ایجاد لکه های قهوه ای روی گل ها می گردد. ریزش جوانه ها نیز در آلودگی بالا مشاهده می شود. بد شکلی و کوچک شدن میوه از دیگر علائم بیماری در روی میوه ها است. علائم روی برگ شامل نقاط پراکنده در حاشیه یک تا دو میلی لیتری حاشیه برگ است. برای مدیریت بیماری تهیه و کاشت نهال های عاری از بیماری ، از بین بردن تاک های ، استفاده از سیستم آبیاری قطره ای ، سم پاشی با بردو فیکس 5 تا 10 در هزار در صورت بارندگی پیشنهاد می شود.
شانکر باکتریایی کیوی
شانکر باکتریایی یکی دیگر از بیماری و آفات کیوی است که توسط گونه های سودوموناس ایجاد می شود. علایم بیماری روی قسمت های هوایی در بهار ظاهر میشود. در برگ ها آلودگی موجب آویزان شدن برگ ها و در آلودگی شدید برگ ها به صورت آب سوخته و چروکیده در می آید. عامل بیماری بر روی تنه ها موجب ایجاد ترک های عمیق می گردد که صمغ های زیادی از آن تراوش می شود. برای کنترل بیماری باید از ارقام مقاوم استفاده نمود. استفاده از سیستم ابیاری قطره ای، هرس شاخه های الوده و استفاده از ترکیب بردو و یا اکسی کلرور مس می تواند به کنترل بیماری کمک کند.
نتیجه گیری:
با شناخت دقیق علایم بیماری و تعیین زمان دقیق مبارزه می توان از خسارت شدید آفات و بیماری جلوگیری کرد. این امر مهم باعث کاهش هزینه مالی مبارزه با آفات و بهبود عملکرد خواهد شد. ما در تیم تحقیق و توسعه بنیفر شاپ همیشه در خدمت شما کشاورزان و باغداران عزیز هستیم و در صورت داشتن هر گونه سوال با ما در تماس باشید.
