روش های موثر برای حفاظت از گیاهان در برابر گرمای زیاد

در سالهای اخیر با توجه به مسائلی مثل کمبود آب و افزایش دما بیشتر گیاهان در معرض گرمازدگی برای محصولات باغی و زراعی و گلخانه ای هستیم. گرمازدگی سبب آسیب های شدید به گیاهان میشود و در صورتی که اقدامات سریع صورت نگیرد به گیاه آسیب وارد میشود و بر میزان عملکرد محصولات  اثر منفی خواهد گذاشت.

در دوران تابستان با افزایش شدت تابش خورشید گیاهان با مواردی از قیبل تنش های محیطی (گرما، آفتاب سوختگی) روبرو می شوند. در این متن به تعدادی از عواملی که سبب حفاظت از گیاهان در برابر گرمازدگی می شود اشاره شده است.

برای مقابله با گرما راهکارهای مختلفی وجود دارد

از جمله راهکار های بلند مدت

• انتخاب رقم مناسب با توجه به منطقه
• کم کردن فاصله کشت
• استفاده از سیستم آبیاری مناسب

از جمله راهکار های کوتاه مدت

• تغذیه متعادل قبل از وقوع تنش
• استفاده از سایبان
• آبیاری با دور کوتاه در زمان وقوع تنش
• استفاده از مالچ
• مدیریت مصرف سموم در زمان وقوع تنش گرما
• بهره مندی از سیستم های پیش آگاهی هواشناسی

کوددهی مناسب در فصل گرما

گیاهان برای اینکه بتوانند به رشد خود ادامه دهند وباردهی خوبی را داشته باشند نیاز به کوددهی درست و صحیح دارند تا بتوانند در مقابل تنش های محیطی از جمله گرمازدگی  مقاومت کنند. برخی کودها از جمله محرک های رشد مثل آمینواسیدها، جلبک های دریایی و کودهای حاوی سیلیکات و پتاسیم (سیلیکات پتاسیم-سیلیکات کلسیم) تاثیر به سزایی در افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش هایی از جمله گرمازدگی دارند.

البته این نکته را در نظر بگیرید که در زمانی که گیاه در شرایط گرمازدگی است بایستی تا حدودی کوددهی متوقف شود چون در این زمان گیاه به دنبال عناصر غذایی اضافی نیست و از مواد محرک رشد در جهت افزایش مقاومت گیاه در برابر گرما بیش از حد باید استفاده شود و در صورتی که عناصر غذایی زیاد در اختیار گیاه قرار گیرد گیاه دچار تنش و استرس خواهد شد.

استفاده از پوشش گیاهی یا مالچ

این روش ساده ترین راه برای حفاظت گیاه در برابر از دست دادن رطوبت بوده و با این کار تا حدودی رطوبت خاک حفظ می شود و به گیاه در اثر گرما آسیب کمتری وارد خواهد شد و مقاومت گیاه در مقابل گرما را افزایش می دهد.

جلوگیری از هرس و کاشت نهال

در زمان فصل گرما زمان مناسبی برای کاشت نهال و یا حتی انتقال و جابه جایی  نهال و گیاهان نیست چون در اثر جابه جایی به گیاه تنش وارد میشود. همچنین در فصل گرما از هرس کردن سرشاخه ها جلوگیری شود چون با افزایش میزان هرس کردن میزان سایه اندازی بر روی درخت کاهش می یابد و باعث وارد شدن آسیب به درختان و میوه ها می شود.

کنترل گرما

برخی از گیاهان نسبت به گرما بسیار حساس بوده بنابراین کشاورزان با ایجاد سایه بان با استفاده از شید گلخانه (توری سایبان) در ساعات گرما  می توانند تا حدودی گرمای زیاد را کنترل و از گیاهان محافظت کنند و با کنترل گرما در فصل تابستان رشد گیاهان نیز افزایش می یابد.

آبیاری

گیاهان در طول فصل رشد با توجه به نوع خاک، رطوبت خاک و میزان تابش خورشید نیاز آبی متفاوتی دارند. برخی خاک ها نیاز به این دارند که با حجم آب کم ولی به دفعات زیاد آبیاری شوند چون ظرفیت نگهداری آب پایینی دارند  ولی برعکس برخی خاکها ظرفیت نگهداری آب بالایی دارند و نیاز به این دارند که به دفعات کمتری آبیاری شوند. همچنین گیاهان در زمان باردهی به میزان آب بیشتری به خصوص در فصل گرما احتیاج دارند و میزان آب آبیاری و کیفیت آب آبیاری بر روی کیفیت محصول تاثیر زیادی دارد.

حذف علف های هرز

در بسیاری از باغات و مزارع شاهد رشد بی رویه علف های هرز هستیم. بسیاری از گونه های علف های هرز به گرمای تابستان علاقه مند هستند و همزمان با طول فصل رشد گیاه رشد میکنند و از مواد غذایی و رطوبتی که در اختیار گیاهان قرار می گیرد استفاده می کنند. در بسیاری از موارد علف های هرز سبب حمله آفات و بیماری ها به مزراع و باغات خواهد شد که در این صورت بایستی از علف کش استفاده کرد.