آنچه در این مطلب می خوانید
عارضه آفتاب سوختگی در باغات میوه به ویژه انار
روش های کاهش عارضه آفتاب سوختگی
در صورتی که نور خورشید فراتر از یک سطح بهینه به گیاه بتابد سبب ایجاد مشکلات فیزیولوژیکی مختلف مثل آفتاب سوختگی میشود. شدت تابش نور خورشید و افزایش دما به میزان بیشتر از حد تحمل میوه سبب ایجاد عارضه آفتاب سوختگی روی میوه میشود.
شیوع و شدت آفتاب سوختگی بستگی به عوامل آب و هوایی، رقم، تنظیم کننده های رشد، وضعیت تغذیه و رطوبت خاک دارد.
آفتاب سوختگی میوهها معمولا به دلیل سطوح بالای تابش، دماهای بالا، رطوبت نسبی کم و بالا بودن ارتفاع از سطح دریا ایجاد میشود. میزان نور اشعه خورشید در ارتفاعات زیاد بیشتر میشودکه این افزایش جذب انرژی، سبب مرگ سلولی در میوه و عارضه آفتاب سوختگی میشود. تنشهای رطوبتی شدت بروز عوارض آفتاب سوختگی را بیشتر کرده و بافت آفتاب سوخته را در معرض حمله عوامل بیماری زای مختلفی قرار میدهد.
در قسمتی از میوه که در معرض تابش شدید نور خورشید قرار میگیرند، سلولهای بافت پوست سبز میوه از بین رفته و به حالت نکروزه و سیاه رنگ تبدیل میشود. شروع آفتاب سوختگی با تجزیه کلروفیل و شکلگیری رنگ روشن برنزی یا لکه های زرد در سمت آفتابگیر میوه مشخص میشود و در صورتی که آفتاب سوختگی ادامه پیدا کند پوست میوه به رنگ قهوه ای تیره یا سیاه تغییر پیدا میکند.
بنابراین قرار گرفتن میوه در معرض نور شدید و مداوم آفتاب، موجب بروز لکه های بزرگ سیاه رنگ بر روی پوست آن شده و باعث می شود میوه حالت شادابی خود را از دست بدهد.
تغییرات رنگ زرد و برنزه شدن زمانی رخ می دهد که دمای سطح میوه به 49-46 درجه سانتی گراد در حضور نور مستقیم برسد ولی نکروز زمانی رخ میدهد که دمای سطح میوه به بیش از 52 درجه سانتی گراد برسد. خسارات ناشی از آفتاب سوختگی بالا میتواند منجر به کاهش 30 درصدی میوه شود همچنین در مواردی میزان آنتی اکسیدان میوه را کاهش میدهد.
آفتاب سوختگی عمدتاً در مکان هایی بروز میکند که دمای هوا و تعداد ساعت آفتابی در خلال رسیدن میوه بالا باشد. این عارضه همچنین در مکانهایی که آب و هوای گرم و آفتابی به دنبال یک دوره آب و هوای خنک رخ میدهد. در صورتی که در منطقه، گرما با وزش باد همراه باشد شاهد عوارضی مثل ترکیدگی و سوختگی در میوه هستیم.
آفتاب سوختگی یکی از عوارض رایج در مناطق کشت انار است که به ویژه در سالهای اولیه باردهی رخ میدهد. پوست میوه هایی که در معرض نور خورشید قرار میگیرند در اثر شدت تابش سوخته و از کیفیت بازار پسندی آنها کاسته میشود. تنش گرمایی سبب میشود چنین میوه هایی معمولا شادابی خود را از دست دهند.
درختان میوه حساسیت های مختلفی به عارضه آفتاب سوختگی دارند. میوه انار از جمله درختانی است که میوه آن در اواخر تابستان یا اوایل پاییز برداشت میشود بنابراین میوه آن در طول تابستان دچار آفتاب سوختگی میشود. در صورتی که میوه انار دچار آفتاب سوختگی شود دانههای انار در قسمت آفتاب سوخته رشد طبیعی نکرده و کم آب و تا حدودی بیرنگ میشوند و از میزان مرغوبیت و بازار پسندی و کیفیت آن کاسته میشود.
درخت انار به دو دلیل به آفتاب سوختگی حساس است
1- باردهی انتهایی که باعث می شود میوه بیشتر در معرض نور قرار گیرد.
2- نازک و ضعیف بودن شاخه های انار که باعث می شود با افزایش وزن میوه، شاخه خم شده و بیشتر در معرض نور آفتاب قرار گیرد.
عواملی که بر شدت آفتاب سوختگی موثر هستند عبارت اند از
- افزایش دمای محیط
- شدت و طول مدت تابش نور
- عواملی مثل شوری خاک و قلیائیت خاک بالا و وجود بافت شنی
- رعایت نکردن مسائل مربوط به تغذیه درختان
- هرس شدید درختان و از بین رفتن سایه
- رعایت نکردن جهت مناسب ردیف های کاشت
- وجود آفات و بیماری هایی که سبب صدمه دیدن پوست میوه شده و حساسیت بیشتر در میوه ایجاد کنند
- رعایت نکردن دوره آبیاری به خصوص در ماه های گرم
- آبیاری نامنظم و ایجاد تنش آبی
- سم پاشی و محلول پاشی بر روی میوه ها در زمان اوج تابش آفتاب به خصوص در ماه های تیر و مرداد
- بیشبود عنصر منیزیم و کمبود عنصر کلسیم
- تغذیه و کوددهی نامناسب
- عدم استفاده از ارقام مناسب
راه های کنترل آفتاب سوختگی
استفاده از ارقام مناسب
احداث باغ در منطقه مناسب (کشت غربی – شرقی دچار آفتاب سوختگی بیشتری نسبت به کشت های شمالی-جنوبی می شوند)
رعایت فاصله کاشت صحیح درختان
هرس مناسب درختان
رژیم آبیاری (کوتاه کردن دوره آبیاری)
سایبان و تورهای سایه دهی
استفاده از پودر کائولین
پوشش میوه با کودهایی مثل سیلیکات پتاسیم میتواند تا حدودی از خسارت ناشی از آفتاب سوختگی جلوگیری کند.
کود پودری کلسیم بور پلاس بنیفر وزن 1 کیلوگرم
- افزایش تشکیل، کیفیت و رنگ پذیری میوه
- افزایش دهنده استحکام بافت و دیواره سلولی
- برطرف کننده سریع کمبود کلسیم و بور در گیاه
- افزایش دهنده کیفیت و دوره انبارداری محصولات
- تقویت کننده سیستم ایمنی گیاه و افزایش مقاومت گیاه در مقابل تنش های محیطی
- افزایش سرعت حرکت و میزان جذب کلسیم توسط گیاه به واسطه حضور عنصر بور
- افزایش دهنده میزان قند و نشاسته در گیاهان به دلیل حضور بور در فرمولاسیون
