همه چیز درباره زمان و روش مصرف چالکود زمستانه

چالکود زمستانه چیست؟

در اغلب اراضی زراعی و باغی کشور به علت کمبود مواد آلی خاک، آهکی بودن خاک ها، وجود مقادیر زیادی بی کربنات در آب های آبیاری، مصرف غیر اصولی کود مانند پخش کود در سایه انداز درختان و کم تحرک بودن اغلب کودهای مصرفی شاهد کمبود عناصر ماکرو و میکرو هستیم و این امر موجب بروز کمبودهای مختلفی در طول فصل رشد در گیاه و در نتیجه کاهش عملکرد کمی و کیفی در تولید محصول خواهد شد. چالکود زمستانه یا چالکود درختان یکی از موثر راه های تقویت و اصلاح شرایط خاک و محیطی شما می باشد.

چالکود کردن روش خاصی برای جایگذاری موضعی کود آلی و شیمیایی در خاک بستر درختان است که یکی از بهترین و ساده‌ترین روش های کود دهی برای درختان میوه محسوب می­شود و باعث کاهش تثبیت عناصر موجود در کودهای شیمیایی در مجاورت ماده آلی، افزایش جذب عناصر غذایی در خاک های آهکی و به خصوص جذب عناصر میکرو، افزایش نفوذ آب در خاک، افزایش تهویه خاک و کاهش غلظت یون بی­کربنات در خاک های سنگین بافت و متراکم می­گردد. بهترین زمان چالکود هم از اواخر پاییز تا اواسط زمستان می باشد.

استفاده از کودهای چند عنصری به جای تک عنصری با روش جایگذاری عمقی (چال کود)­، باعث جذب بهتر عناصر غذایی به خصوص عناصر غذایی میکرو شده، همچنین استفاده از روش چال کود باعث تنفس و تغذیه بهتر ریشه می­شود، در نتیجه رشد و توسعه ریشه با سهولت بیشتری انجام می­گیرد. در این روش کارایی مصرف کود به مراتب بیشتر از روش پخش سطحی می­باشد، چون ریشه عناصر غذایی را مستقیما جذب می­کند در نتیجه رشد علف­های هرز کاهش می­ یابد ضمن اینکه کمیت و کیفیت محصول نیز ارتقاء می­ یابد. روش چالکود از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه بوده، همچنین صدمه کمتری به ریشه درخت وارد می­شود و باعث سهولت در کاربرد انواع کود، بالا رفتن کارایی کودها، کاهش مقدار مصرف و نهایتا سبب افزایش بازده اقتصادی در مصرف کودها می­گردد.

چالکود زمستانه یکی از مهم ترین اقدامات در باغداری است و راهکاری مناسب جهت رفع کمبود کودی درختان است که باعث آماده شدن کود در زیر خاک برای استفاده درخت در اول فصل رشد گیاه می باشد.

نحوه چالکود کردن

تغذیه زمستانه شامل مصرف کودهای فسفره و پتاسه و ریزمغذی­ها (به صورت سولفات) و کوددامی پوسیده است. به دلیل تحرک کمِ کودهای پتاسیمی و فسفره، و همچنین سولفات های عناصر کم‌مصرف، پخش این عناصر در عمقی که حداکثر فعالیت ریشه درآن وجود دارد توصیه می‌شود.

بنابراین روش مناسب برای تغذیه، «چالکود» است. برای چالکود، پس از حفر کانال با عمق مناسب (عمقی که بهترین تراکم و فعالیت ریشه در آن است)، یک لایه کود حیوانی پوسیده به ضخامت تقریبی 10 سانتیمتر در کف کانال بریزید و روی آن مقادیر توصیه شده کودهای شیمیایی بپاشید. این کانال باید حداکثر تا دهه اول اسفند ماه با خاک پر شود.

ابعاد مناسب چالکود کردن

عرض چالکود 100 سانتی متر و طول و عمق آن 100 سانتی متر در نظر گرفته می­شود. در صورت وجود لایه های محدود کننده رشد ریشه ابعاد چال کود متناسب با وضعیت تغییر می­کند و از 100 سانتی متر بیشتر می­شود.

در صورتی که عملیات حفر چالکود در سالهای گذشته در این مکان انجام گردیده است، ابعاد چالکود به 50*50*50 یا 40*40*40 سانتی متر کاهش می­یابد تا از قطع ریشه های رشد کرده در چالکودهای مربوط به سالهای گذشته جلوگیری شود. عمق چاله بستگی به عمق پراکنش ریشه های درخت دارد در عمل به­ طور معمول عمق ۴۰ تا ۵۰ سانتی­متری مناسب می­باشد.

همچنین در صورتیکه مساحت کافی برای انجام عملیات چال کود وجود ندارد، ابعاد چالکود متناسب با شرایط محل در نظر گرفته می­شود تا مانع از آسیب رسیدن به ریشه های درخت گردد.

نکته حائز اهمیت این است که چالکود بایستی بلافاصله پس از حفر با مواد تهیه شده پر گردد. در غیر این صورت باعث وارد آمدن خسارت و آسیب جدی به ریشه درختان می گردد.

• محل حفر
  

محل حفر چالکود در یک سوم خارجی شعاع سایه انداز درخت می­باشد و علت آن حضور بیشتر ریشه­های جوان و فعال در این ناحیه می­باشد. توانایی ریشه­ های جوان و فعال در جذب آب و عناصر غذایی بیش از ریشه­ های اصلی و قطور درختان می­باشد. اصولا ریشه­های موئین که جذب مواد غذایی و آب را به عهده دارد اغلب تا سایه انداز درخت امتداد دارد. در ضمن حفر چاله در چنین مناطقی به ریشه ­های اصلی و قطور درختان صدمه نمی­رساند.

دو یا چند درخت حفر می­گردد. از حفر چالکود در فاصله کمتر از یک متری درختان مسن برای جلوگیری از قطع ریشه های اصلی درخت خودداری شود.

چالکود بایستی در مسیرهای آبیاری حفر شود چون ریشه درختان به طرف آب حرکت می­کند و از ایجاد آن بر روی پشته­ها خودداری نمایید در نتیجه چالکود باید در محل عبور آب ایجاد گردد .

در صورتی که نمی­توان در مسیر آبیاری حفر کرد در هر نوبت آبیاری چالکودها به طور مطلوبی باید خیس شوند. اگر سیستم آبیاری به صورت قطره ای است، چالکود باید به گونه ای حفر شود که 20 تا 30 درصد آنها زیر قطره چکان ها قرار گیرد تا به ریشه ها آسیب وارد نشود.

• تعداد

بسته به فاصله درختان تعداد چالکود متغییر است. این تعداد در حالت استاندارد 2 – 4 چالکود به ازاء هر درخت می­باشد و در باغ های پرتراکم تعداد، به یک چاله بین هر دو درخت محدود می­گردد.

زمان احداث چالکود

در اغلب موارد چالکود زمستانه در طول فصل زمستان صورت می­گیرد ولی بهتر است این کار در بهمن ماه صورت پذیرد به علت آبشویی چالکود در زمستان و بارندگی­ های فصلی بهتر است به جای ماه های اول سال این عمل به بهمن ماه موکول گردد تا از آبشویی کودها جلوگیری گردد و همچنین فرصت 2 ماهه تا بهار را به کود بدهد تا کمی در اثر بارندگی عناصر آن ازاد شده و در کنار ریشه های موئین گیاه قرار گیرد.

بهترین زمان احداث چالکود در موقع خواب درختان می باشد. (اواخر پاییز تا اواخر زمستان)

از زمان ریزش کامل برگ ها تا قبل از تورم جوانه­ها

کودهای مورد استفاده برای چالکود زمستانه

• سولفات ها (پتاسیم –آهن – روی – منگنز – مس – منیزیم – آمونیوم)
• گوگرد گرانول معدنی با باکتری تیوباسیلوس
• کود دامی پوسیده
• پلت مرغی غنی شده
• ورمی کمپوست
• کود مخصوص چالکود
• خاک برگ
• کمپوست
• هیومیک گرانول

چگونگی پرکردن چاله ها

 خاک خارج شده از چاله ها را به صورت یکنواخت در فاصله بین ردیف­های درختان پخش و از بازگرداندن دوباره آن به داخل چاله خودداری کنید. چاله ­­ها را با مخلوطی از ماده آلی (کود دامی یا خاک برگ یا کمپوست) و کود کامل ماکرو و میکرو پر کنید. هنگامی که برای اولین بار چاله را پر ­می­کنید بهتر است ابتدا کود دامی مورد نیاز برای پر کردن چاله را با کود ماکرو کامل باغبانی به خوبی مخلوط نموده و سپس درون چاله بریزید. سپس  کود را در داخل چاله تا حدی بفشارید و درصورت نشست، مجددا کود دامی بیفزایید تا هم سطح خاک باغ شود.

نگهداری از چاله ها

 در صورتی که از چاله­ ها به خوبی نگهداری شود، حفر آن یک بار برای چندین سال کافی خواهد بود. هرسال نشست توده کود در داخل چاله را با افزودن مجدد کود دامی یا سایر کودهای آلی جبران کنید از پرشدن چاله ها بوسیله خاک جلوگیری نمایید. خیسی بیش ازحد و خشکی توده کود دامی داخل چال کود از کارایی روش می­کاهد. رطوبت و تهویه متعادل، رشد ریشه را در داخل چالکود تقویت می­کند. در سال های بعد، افزودن کودهای شیمیایی بر سطح چاله­­ ها امکان­پذیر است. حرکت این کودها به همراه آب آبیاری در داخل کود دامی به راحتی انجام می­شود و نیازی به صرف هزینه جهت پای بیل و زیر خاک کردن کودهای شیمیایی نیست. در مورد کودهای ازت دار از آنجا که مسئله تثبیت در خاک کمتر مطرح می ­باشد، نیمی از آن را داخل چاله­­ ها ریخته و نیم دیگر را به صورت پخش سطحی در اختیار درخت قرار دهید.

نکات مهم در هنگام چالکود کردن

• نکته حائز اهمیت این است که می­توان از مخلوط خاک زراعی مناسب و دارای بافت متوسط در عمق بیش از 50 سانتی متری از سطح خاک استفاده نمود.
• عملیات های چالکود برای حداقل چهار سال کافی می­باشد و از حفر مجدد آن در زمان کمتر از 4 سال بر روی چالکودهای قبلی خودداری شود.
• چنانچه از حفر چالکود سال های گذشته در عرصه مورد نظر 4 سال گذشته باشد، چالکود بایستی با ابعاد 50*50*50 سانتی متر در نظر گرفته شود.
• با نشست کردن چالکود، می توان کود دامی و یا کمپوست پوسیده را در سطح آنها اضافه نمود.

مزایای استفاده از چالکود

• افزایش جذب عناصر غذایی به خصوص عناصر میکرو
• جلوگيری از خشكيدگی سر شاخه های درختان ميوه
• افزایش نفوذپذیری آب در خاک
• افزایش تهویه خاک
• کمک به توسعه و رشد بیشتر ریشه درختان
• کاهش تثبیت عناصر موجود در کود شیمیایی در مجاورت مواد آلی
• کاهش مشکل علف های هرز
• افزایش عملکرد و بهبود کیفیت میوه

در این مقاله آموزشی سعی کردیم تمام آن چه باید در کود دهی و چالکود زمستانه انجام شود گفته شود؛ امیدواریم که با رعایت این موارد بتوانید که یک تغذیه کامل و مورد نیاز درختان خود در نظر بگیرید و بتوانید محصول خوبی در تابستان امسال برداشت کنید.

برای دریافت راهنمایی استفاده از چال کود کافیه با مشاورین ما در ارتباط باشید.